İslam’da Nikah konusunu işlediğimiz bir derste, lisans öğrencilerimden birisi Mut’a Nikahı’nı ve sahabe efendilerimizin kendilerinden çok küçük yaşta kişilerle evliliği konusunda bana şu soruyu yöneltti.
-Hz. Ömer, kendisinden çok küçük yaştaki Hz. Ali’nin kızı Ümmü Gülsüm ile evlenmiş midir? Böyle bir durum hadislerde, İslam tarihinde geçmekte midir? Mut’a Nikahı İslam’da var mıdır?
Evlilik bir toplumu ayakta tutan en temel yapıtaşıdır. Bu kurum zarar görürse o toplum da zarar görür ve sonuçları çok ağır olur. Günümüzde yoğun bir şekilde gündeme getirilen mut’a nikahı ve küçük yaşta evlilik konusunda birkaç kelam etmek bu sebeplerle zorunluluk olmuştur.
Küçük yaşta evlilik
-İslam buluğ çağına erenin evlenmesine müsaade eder. Fakat bu durum istismar edilirse devlet buna bir sınırlandırma getirebilir. İslam tarihinde küçük yaşta evlilikler ile ilgili örnekler; Peygamber efendimizin (SAV) Hz. Aişe ile evliliği, Hz. ömer’in (r.a) Ümmü Gülsüm ile evliliği ve Hz. Hamza’nın kızı Umame ile Seleme ibn ebi Selemenin evlilikleri örnek verilebilir.
Sorularla ilgili temel olarak şu noktaları bilmekte fayda vardır.
1.Küçük yaşta evlilikle ilgili haberler, hadis kriterleri açısından “haberi vahid” hükmündedir. Kesin bilgi ifade etmez. Mütavatir bir dereceye ulaşmamıştır.
2. Takvimin olmadığı bir dönem ve yerde doğum ve ölüm tarihlerine göre ihtimaller ve varsayımlar üzerine bu hesaplamaların yapıldığı unutulmamalıdır.
3.Peygamber efendimize ve sahabeye karşı çeşitli iftiralarda bulunanlar müsteşriklerdir. Batılı anlayışıyla bu olaya bakmamız doğru olmayacaktır. Nitekim ülkemizde bir akrabamızın veya tanıdığımızın küçük yaştaki çocuğunu kuçağımıza alıp sevmek yanlış karşılanmazken, hatta bu sevgiyi göstermemek garip karşılanırken, Avrupa’da bu davranışı yapmak ahlaksızlık olarak görülebilmektedir.
4.Küçük yaşta evlilikleri o dönemde yaşayan müşrikler, İslam ve Peygamber düşmanları, hiçbir surette gündeme getirmemişlerdir. Eğer dile dolayacak birşey olsaydı bu fırsatı hiç kaçırmazlardı. Demek ki bu surette evlilik o dönemde abes görülmüyordu.
5.Kültürel faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır. Geçmişte ülkemizde küçük yaşta evlilikler daha yaygındı. Günümüzde okuyan kişilerin evlilikleri 25-30 yaşlarına çıkmışken okumayanlar arasında evlilik yaşı halen 12-22 arasındadır.
6.Biyolojik ve İklim faktörleri de dikkate alınmalıdır. Sıcak iklimdeki bir kişinin biyolojik gelişimi ile soğuk bir ülkedeki kişinin gelişimi farklı farklıdır. Örneğin sıcak iklimde 10 yaşındaki bir kişinin biyolojik gelişimi, soğuk iklimdeki bir kimsenin 17-18 yaşına tekabül edebilir.
Mut’a Nikahı
-İslam’dan önce cahiliye toplumunda normal nikah haricinde, süreli nikah (nikahı mut’a), eşleri karşılıklı değiştirme (nikah-ı bedel), bir erkekten çocuk sahibi olmak için eşi ona sunma (nikah-ı istibda), büyük oğlun babasının ölümünden sonra üvey anne ile evlenebilmesi (nikah-ı makt), başlık ve mehir vermemek için kızların değiştirilmesi (nikah-ı şiğar) gibi nikah çeşitleri bulunmaktadır.
Gelelim Mut’a nikahına yani süreli nikaha, (belli bir ücret karşılığında belli bir zaman için nikah yapmaya) bu da cahiliye döneminde uygulanan günümüzde fuhşun bir benzeri uygulamadır.
Öncelikle şunu bilmekte fayda vardır. Buhari’de mut’a nikahını peygamber efendimizin yasakladığına dair kesin ifadeler yer almaktadır. (Buhari, Nikah, 32)
Daha fazla bilgi için Kaynak Kitaplar:
1.Bünyamin Erul-Siret Tetkikleri,
2.Saffet Köse-Kuran ve Sünnete Göre Mut’a Nikahı
3.İbrahim Canan-Namus Fitnesi Mut’a Nikahı